BM Forumundan Katkılar, Bilgiler ve İzlenimler

Haberler, Haberler (Avrupa), Haberler (Türkiye), Toplantı/Konferans
04 Aralık 2025
0 yorum
141 kez görüntülendi.

IDHRV-ARMIL; Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi Azınlık Sorunları Forumu’nda, Azınlık Mensubu Suriye’li Kadınların Kaçırılma, Cinsel Sömürü ve İstismardan Korunması İçin Etkili Önlemler Alınmasını Israrla Talep Etti

Cenevre, İsviçre – 27 Kasım 2025

Prof. Dr. Jens Kreinath, Azınlıkların Korunmasını Talep Ediyor

Cenevre’de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi Azınlık Sorunları Forumu’nun 18. oturumunda (*1), “Levant’ta Dinî Azınlıklara Karşı İnsan Hakları İhlallerini Belgeleme Enstitüsü” (IDHRV-ARMIL) direktörü Prof. Dr. Jens Kreinath, iki dakikalık konuşmasında dinî azınlıklara mensup Suriye’li kadınlara yönelik devam eden şiddete dikkat çekti:

“Arap Alevî Amerikalılar adına; kaçırılma ve cinsel istismara maruz kalan azınlık mensubu Suriye’li kadınlar, özellikle de Alevîler hakkında duyduğum endişeleri dile getirmek istiyorum.”

Prof. Kreinath’ın yönettiği Enstitü (IDHRV-ARMIL) çeşitli dinî topluluklardan kadınların kaçırıldığı, cinsel istismara ve kısmen tecavüze maruz kaldığı 125 vakayı belgeledi.

“Sünnî olmayan kadınların ‘savaş ganimeti’ niyetinde sistematik olarak kaçırılması, resmî kurumların bu suçlara ortak olduğunu ortaya koyuyor”,

diye açıkladı Kreinath. Görgü tanıklarının ifadelerine göre, mağdur aileler sindiriliyor ve susturuluyor. Bu da, bu suçların cezasız kalmasını daha da pekiştiriyor.

Prof. Kreinath konuşmasında özellikle Suriye güvenlik güçleri ve yetkililerinin olası suç ortaklığına da dikkat çekti, onlarla iş birliğinin oldukça nadir olduğunu ve soruşturmaların sıklıkla engellendiğini de belirtti.

On bir belgelenmiş vakada, Suriye hükûmetinin güvenlik güçlerinin kaçırma olaylarına doğrudan karışmış olduğunun ortaya çıktığını izah etti. Faillerin, kaçırdıkları mağdurlarla birlikte güvenlik güçlerinin müdahalesi olmadan birçok kontrol noktasından geçtiklerini vurguladı. Bu durumun, geniş çaplı bir suç ortaklığı ve etkili ve garantili bir cezai kovuşturmanın eksikliğine işaret ettiğini belirtti.

Burada ayrıca, “Irak ve Şam İslam Devleti” (IŞİD) ve El Kaide’nin, kadınları zorla evlilik ve cinsel şiddet yoluyla araçsallaştırdığı benzer uygulamalara da dikkat çekti. Dinî ve etnik azınlıklara mensup kadınlara yönelik sürekli tekrarlanan bu şiddet kalplarının toplulukları bölmek, korku yaymak ve dinî ideolojiler kisvesi altında iktidarı genişletmek ve sağlamlaştırmak için uygulanan geniş kapsamlı bir stratejinin parçası olduğuna işaret etti.

Suriye’deki endişe verici durumun yanı sıra, Prof. Kreinath konuşmasında Suriye’deki şiddetten kaçarak Lübnan’a sığınmak zorunda kalan Suriyeli mülteci kadınların da içinde bulunduğu tehlikeli duruma dikkat çekti.

“Bu kadınlar orada insan kaçakçılığı, sömürü ve keyfi tutuklamaların ciddi tehdidi altında”,

diye uyardı. Burada da, kadınlara etkili koruma sağlamak için daha güçlü ve etkili uluslararası destek çağrısında bulundu:

“Çatışma bölgelerinde azınlık mensubu kadınların daha fazla korunması talepleri doğrultusunda, BM kuruluşları ve üye devletler; Suriye’deki azınlık mensubu kadınları cezalandırmak için değil, insan ticareti mağduru olarak açıkça tanımlamak için acil önlemler almalıdır. … Uluslararası hukuka göre, korunmaya muhtaç azınlıklara mensup kadınlar koruma, haysiyet ve adalet hakkına sahiptir.”

Diğer talepler arasında, hukuki yardım, gözaltı koşullarının bağımsız denetimi ve zulümden kaçan kadınların geri gönderilmemesini öngören cinsiyete özgü koruma önlemleri yer alıyor.

Prof. Kreinath son olarak, insan ticaretine karışan tüm devlet ve sivil toplum aktörlerinin açıkça hesap vermesi gerektiğini, zulümlerin uygun şekilde belgelenmesi, dinî azınlıkların en savunmasız üyelerinin korunması, BM Suriye Özel Raportörünün görev süresinin uzatılması, azınlıkların haklarının ve kapsayıcı yönetimin güvence altına alınması ve başka soykırımların önlenmesi gerektiğini talep etti.

Mutaz Zakia, Suriye’den Gelen Alevi Mültecilerin Durumuna İlişkin Görüşlerini Dile Getirdi

IDHRV-ARMIL delegesi olarak Mutaz Zakia, Enstitü tarafından yeterince belgelenmiş olan 22 Suriye’li Arap Alevi mültecinin durumunu özet bir şekilde ele aldı.

Bu mültecilerin, Muğla kıyılarının hemen önündeki uluslararası sularda Yunan Sahil Güvenlik’e ait bir kurtarma gemisinin mürettebatı tarafından denize atıldığını ve ardından Türk Sahil Güvenlik tarafından Akdeniz’den kurtarıldığının belgelerle kanıtlandığını açıkladı.

Zakia konuşmasında; BM Forumuna mültecilerin insanlık dışı koşullarda yaşamakla kalmayıp, sözlü ve sözsüz tacizlere maruz kaldıklarını ve birçoğunun ‘gönüllü’ olarak Suriye’ye geri dönmeleri için baskı gördüklerini bildirdi.

IDHRV-ARMIL’in, Türkiye Barolar Birliği üyelerine; kişisel güvenliği sağlamak için ‘güvenli bir kaçış koridoru’ oluşturmak amacıyla bu davayı 39. maddeyi uygulayarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) iletme yetkisi verdiğini söyledi. (*2)

Azınlık Sorunları Forumu’ndan İzlenimler

IDHRV-ARMIL’in İsviçre’ye gönderdiği Alman delegasyonunun üyelerinden Lemia Yiyit, Cenevre’deki BM Forumunun önemini şu şekilde vurguladı:

“Birleşmiş Milletler; dünya barışını ve insan haklarını korumak, uluslararası güvenliği güçlendirmek ve de devletler arası iş birliğini teşvik etmek amacıyla 1945 yılında kuruldu. BM İnsan Hakları Konseyi Azınlık Sorunları Forumu’nun 18. oturumunda, dünya çapındaki azınlıklar, ülkelerinde yaşanan insan hakları ihlallerine dikkat çekmek için önemli bir platform elde ettiler – bu, onlara normal şartlarda tanınmayan bir fırsattı.”

Azınlıkların haklarını savunan bazı
insan hakları örgütlerinin temsilcileri

Görüş Belgesi ve Basın Açıklaması

IDHRV-ARMIL; Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi Azınlık Sorunları Forumu’nda, BM Özel Temsilcisi Prof. Dr. Nicolas Levrat’a “Azınlık Haklarının Korunması ve Kapsayıcı Yönetim Biçimi” başlıklı pozisyon/görüş belgesinin özetini sundu.

> Görüş Belgesinin Almanca versiyonu

> Görüş Belgesinin Fransızca versiyonu

> Görüş Belgesinin İngilizce versiyonu

> Görüş Belgesinin Türkçe versiyonu

Prof. Kreinath ve danışmanları tarafından hazırlanan Görüş Belgesi ve konuşmasında vurguladığı öneriler; BM Özel Temsilcisi Prof. Levrat’ın şu anda dinî, dilsel ve etnik azınlıkların insan hakları durumuna ilişkin yıllık raporunu tamamlama aşamasında olması ve ayrıca Suriye’deki azınlıkların durumuna acil çözüm arayışında olması göz önüne alındığında, Suriye’nin geleceği için hayati öneme sahip olabilir.

BM Azınlıklar Özel Temsilcisi
Prof. Dr. Nicolas Levrat ile görüşme

Konferansın ardından çeşitli kuruluşlar basın açıklamaları yaptılar.

Lemia Yiyit, Cenevre’deki BM Genel Merkezinde edindiği izlenimlerini ve deneyimlerini şöyle özetledi:

“Bu ekinliğe Enstitümüz olarak da katılarak; Suriye’deki Aleviler, Hıristiyanlar, Dürziler ve diğer dinî, dil ve etnik azınlıklara yönelik insan hakları ihlallerini rapor edebildiğimiz için minnettarım”.

Prof. Kreinath, IDHRV-ARMIL olarak sesi olmayan azınlıklara ses vermeye çalıştıklarının altını çizdi. Ayrıca, Enstitüsünün devlet ve devlet dışı aktörler tarafından işlenen zulümleri belgelediğini belirtti. Son olarak, “dinî azınlıklara karşı savaş ve propaganda sona ermelidir” diye vurguladı.

Dipnotlar

(*1)

Cenevre’de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi Azınlık Sorunları Forumu’nun 18. oturumuna ilişkin bilgiler:

https://www.ohchr.org/en/events/forums/2025/eighteenth-session-forum-minority-issues

1. Toplantı:

27 Kasım 2025, 10:00 – 13:00

https://webtv.un.org/en/asset/k1j/k1j3nv0q9b

4. Toplantı:

28 Kasım 2025, 15.00 – 15.30

https://webtv.un.org/en/asset/k15/k15d5osof3

(*2)

Bu konuda, UNHCR (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) tarafından yayınlanan, uluslararası korumaya ihtiyaç duyan kişiler için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Usul Kuralları’nın 39. maddesine ilişkin uygulama kılavuzuna bakınız:

https://www.coe.int/de/web/portal/-/launch-of-unhcr-rule-39-toolkit

https://www.echr.coe.int/documents/604084/839313/Rules_Court_ENG.pdf/9867832e-6b9d-3442-031b-43217bbfa1bd?version=14.0&t=1758007123051&download=true

Konferanstan Diğer Fotoğraflar